Spanje; Novelda; La Mola

In de Middeleeuwen bewoonden de christenen de nabijgelegen bergtop La Mola, terwijl de moslims zich vestigden op de oevers van de rivier Vinalopó, waar nu het huidige dorp ligt.

Met de verdrijving van de moren ging ook de militaire betekenis van het fort verloren en zo verlieten de christenen hun oorspronkelijke stek in La Mola om zich definitief in het gebied te vestigen waar nu Novelda ligt. Novelda is een stad die bekend staat omwille van de ijver en commerciële ingesteldheid van zijn bewoners.
Zijn geografische ligging, aan de loop van de rivier Vinalopó, heeft ervoor gezorgd dat Novelda is uitgegroeid tot een industrie- en exportstad.
Als economische hoofdactiviteiten vermelden we de marmerindustrie - het marmer wordt gewonnen in de plaatselijke marmergroeves -, het kweken van kruiden en specerijen, zoals saffraan bijvoorbeeld, of het kweken van tafeldruiven.
Hiervoor heeft men trouwens de rivier Vinalopó gekanaliseerd en een nieuwe verpakkingstechniek ontwikkeld zodat de druiven pas in de winter hoeven geplukt te worden.

La Mola: heuvel met unieke bezienswaardigheden

La Mola is een 360 meter hoge heuvel in de gemeente Novelda waarop twee heel bijzondere bouwwerken prijken.

Ten eerste het twaalde-eeuwse Moorse kasteel met de enige driehoekige toren van Europa. En ten tweede de Santa María Magdalena-kerk, gebouwd in een modernistische stijl die veel aan Gaudí doet denken en met het enige marmeren orgel ter wereld.

Nadat de Santa María Magdalena kerk in de afgelopen jaren af en toe dicht was wegens de bouw van het orgel, is het nu weer vrijwel dagelijks voor bezoek geopend. En ook het kasteel is tegenwoordig voor bezoekers opengesteld dus het is een goed moment om de heuvel La Mola met een bezoekje te vereren.

De heuvel ligt drie kilometer ten noordwesten van de stad Novelda, een plaats die vooral bekend is vanwege de marmerindustrie en de druivenproductie maar die ook een bezoek waard is vanwege de opvallende aanwezigheid van de bouwstijl modernisme of art nouveau in de stad. Maar daar kom ik misschien een andere keer nog op terug, vandaag gaan we naar La Mola.

U rijdt de heuvel op via een smalle asfaltweg en ziet de bijzondere kerk met haar opvallende torens al lang van te voren liggen. De weg draait naar de achterkant van de heuvel en daar zijn ook parkeerplaatsen, waar u uw auto kunt achterlaten.

Te voet gaat het verder, eerst via een smal wandelpad maar na enkele tientallen meters over de asfaltweg, die afgesloten is voor verkeer. Aan de linkerkant heeft u meteen al een mooi uitzicht over een aantal marmergroeves en meer naar beneden ziet u de uitgestrekte druivenplantages die Novelda aan alle kanten omringen. Novelda ligt, net als Monóvar, Monforte del Cid en Aspe in het Vinalopó-dal, het gebied dat verantwoordelijk is voor een groot deel van de Spaanse tafeldruif-productie.

U loopt onderlangs de driehoekige toren van het kasteel en ziet dan de Santa María Mag­dalena voor uw liggen. Al vanaf de eerste aanblik is duidelijk dat de architect zich heeft laten inspireren door Gaudí. De torens hebben dezelfde vorm als die van de Sagrada Familia en er zijn veel kleurrijke materialen gebruikt.

De Santa María Magdalena werd ontworpen door de uit Novelda zelf afkomstige José Sala Sala. Hij had in Catalonië architectuur gestudeerd en was een groot be­wonderaar van Gaudí. Met de bouw werd in 1918 begonnen en het duurde bijna dertig jaar voor de kerk was afgebouwd. Het resultaat was een kerk in de vorm van een zalvingskruik met twee 25 meter hoge torens aan de voorkant, een kleine ronde koepel aan de achterkant en heel veel bijzondere, visuele elementen. Al het materiaal dat Sola gebruikte, is afkomstig uit deze streek: onder meer kiezelstenen uit de Vinalopó, rode bakstenen, natuursteen, marmer en glanzende en veelkleurige tegeltjes.

U doet er goed aan eerst eens een rondje om de kerk heen te lopen en alle details in u op te nemen. Ook komt u dan langs het voorplein, van waaraf u een prachtig uitzicht heeft op Novelda en de omgeving, langs het monument dat werd neergezet bij het vijftigjarig bestaan van de kerk en bij de beeldengroep van Jezus, de apostelen en Maria Magdalena die de voeten van?Jezus wast.Daarna is het tijd de kerk van binnen te bekijken. Het interieur is verrassend sober, zeker als u het vergelijkt met de uiterst druk bewerkte buitenkant. Mooi zijn de schilderijen die scènes weergeven uit het leven van Maria Magdalena.

Rechts naast het altaar staat een miniatuur van wat het eerste marmeren orgel van de wereld moet gaan worden.

Als u van hieraf terugkijkt naar de ingang, ziet u dat een deel van dat orgel al klaar is. Aan de zijkant naast het miniatuur ziet u bovendien een aantal andere marmeren pijpen opgesteld.De persoon die op de heuvel van La Mola is aangesteld om de bezoekers te informeren, wacht doorgaans tot zich een groepje toeristen gevormd heeft en vertelt dan over de ontstaansgeschiedenis van het orgel. Het gaat om een project van artiest en orgelspeler Iván Larrea, die bezig is uit marmer dat afkomstig is uit Novelda zelf, een orgel met 700 pijpjes te maken. De pijpjes zijn allemaal van marmer gemaakt, evenals de klankkast en de andere elementen. Er wordt nog volop aan het project gewerkt maar de delen die al klaar zijn, zijn inmiddels geïnstalleerd.Vervolgens krijgt u een demonstratie te horen van de muziek die dit orgel straks kan laten horen. De aan de rechterkant opgestelde pijpjes geven een mooie, warme klank en vooral de kleinste pijpjes hebben een uniek geluid. Na dit kleine concert verlaat u de kerk en loopt langs het voormalige klooster naar de ingang van de kasteelruïne.

Het bouwwerk dat u nu betreedt, is natuurlijk vele eeuwen ouder dan de kerk. Het werd al in de twaalfde eeuw door de Moren ge­bouwd, bovenop de grondvesten van een Romeins fort. Het Moorse kasteel bestond uit de dikke muren die nu nog te zien zijn, de vierkante lage toren en enkele verblijven waarvan de ruïnes aan de rechterkant te zien zijn. In de veertiende eeuw, na de herovering van dit gebied door de christenen, werd de nu zo beroemde driehoekige uitkijktoren gebouwd. Het is één van de oudste militaire bouwwerken in de zogenaamde Catalaanse bouwstijl die er op Valenciaans grondgebied te vinden is. Bovendien is het de enige driehoekige kasteeltoren van Europa. U kunt de toren betreden en via een smalle, donkere trap eerst naar een ruimte op de eerste verdieping lopen en dan naar het dak. Zowel in die binnenruimte als op het dak krijgt u de vreemde gewaarwording dat er iets niet klopt omdat er maar drie hoeken zijn.

Het uitzicht vanaf het dak is prachtig. U kijkt bovenop de vierkante Moorse toren en bo­venop de Santa María Magdalena. Daar­achter Novelda en aan de zijkant de druivenplantages, de marmergroeves, de snelweg en de hogesnelheidstrein.

Na het afdalen van de trap en het verlaten van het kasteel slaat u linksaf en loopt via de asfaltweg weer naar de auto. Zoals u op de parkeerplaats ziet, is het ook mogelijk via een met een en wit gemarkeerde route naar Novelda te wandelen maar dan moet u wel bedenken dat de weg terug een flinke klim is.

Tip: 22 juli is de feestdag van Santa María Magdalena en dan vindt er hier een processie plaats. Er is dan echter geen orgeldemonstratie.

Praktische informatie

Neem vanaf Alicante de A-31 naar Madrid en kies na ca. 20 km de afslag Novelda. Volg vanaf de rand van de stad de roze borden met ‘santuario’ of ‘castillo’. Zowel het kasteel als de kerk zijn op dit moment dagelijks van 10.00-13.45 en van 16.00-18.45 uur geopend, in de zomermaanden verandert dat in de middag naar 17.00-19.45 uur. De toegang is gratis.

Door: Bea Lutje Schipholt

(Uit weekblad De Week)